Tôi đang chuẩn bị báo cáo khấu hao quý ba thì Excel văng ra cảnh báo màu vàng chói lọi: “This function is deprecated and should no longer be used.” Hàm AMORDEGRC mà tôi đã dùng suốt hai năm qua bỗng nhiên trở thành “không được khuyến nghị” bởi chính Microsoft.

Nhưng trước khi vứt nó vào thùng rác lịch sử, tôi quyết định tìm hiểu xem tại sao một hàm tính khấu hao lại gây tranh cãi đến vậy. Và thực ra, nó khá thú vị đấy.

AMORDEGRC Là Gì Và Tại Sao Nó Tồn Tại

AMORDEGRC là viết tắt của “AMORtissement DEGRessif à taux Croissant” – một cái tên nghe rất… Pháp. Đúng vậy, đây là hàm được thiết kế riêng cho hệ thống kế toán kiểu Pháp, nơi mà cách tính khấu hao có những quy tắc đặc biệt mà bạn sẽ không thấy ở các chuẩn kế toán khác.

Điểm đặc biệt của AMORDEGRC là nó tính khấu hao theo phương pháp số dư giảm dần có hệ số điều chỉnh. Nghe phức tạp nhỉ? Đơn giản là thay vì khấu hao đều đều mỗi năm, tài sản của bạn sẽ “mất giá” nhanh hơn ở những năm đầu, sau đó chậm lại dần. Giống như chiếc xe hơi mới – năm đầu tiên xuống giá ầm ầm, nhưng sau năm thứ năm thì giá cũng không còn rơi nhiều nữa.

Cú Pháp Và Các Đối Số – Không Phức Tạp Như Bạn Nghĩ

Hàm AMORDEGRC có cú pháp như sau:

=AMORDEGRC(cost, date_purchased, first_period, salvage, period, rate, [basis])

Để tôi giải thích từng đối số theo cách dễ hiểu nhất:

Cost (Chi phí ban đầu) – Đây là số tiền bạn bỏ ra mua tài sản. Nếu bạn mua máy in 50 triệu đồng thì nhập 50000000.

Date_purchased (Ngày mua) – Ngày bạn mua tài sản đó. Lưu ý quan trọng: phải dùng hàm DATE thay vì gõ văn bản. Viết DATE(2023,6,15) thay vì “15/6/2023” nếu không muốn Excel la làng.

First_period (Ngày kết thúc kỳ đầu) – Ngày kết thúc của kỳ kế toán đầu tiên. Thường là ngày 31/12 nếu bạn tính theo năm dương lịch. Cũng phải dùng hàm DATE nhé.

Salvage (Giá trị thu hồi) – Giá trị còn lại của tài sản khi bạn định vứt nó đi hoặc bán phế liệu. Máy in cũ có thể còn 2 triệu thì nhập 2000000.

Period (Kỳ tính khấu hao) – Đây là kỳ mà bạn muốn tính khấu hao. Kỳ 0 là kỳ đầu tiên (từ ngày mua đến ngày kết thúc kỳ đầu), sau đó là 1, 2, 3…

Rate (Tỷ lệ khấu hao) – Tỷ lệ khấu hao hàng năm, viết dưới dạng số thập phân. Khấu hao 20% thì nhập 0.2, không phải 20.

[Basis] (Cơ sở tính ngày – tùy chọn) – Quy ước cách đếm ngày trong năm. Mặc định là 0 (chuẩn Mỹ 30/360), nhưng bạn có thể chọn 1 (số ngày thực), 3 (số ngày thực/365), hoặc 4 (chuẩn Châu Âu 30/360).

Bí Mật Nằm Ở Hệ Số Khấu Hao

Đây là phần khiến AMORDEGRC khác biệt hoàn toàn với các hàm khấu hao khác. Nó không chỉ tính theo tỷ lệ rate bạn nhập vào, mà còn nhân thêm một hệ số dựa trên tuổi thọ của tài sản.

Tuổi thọ tài sản được tính bằng công thức: 1/rate. Nếu rate là 0.2 (20%), tuổi thọ là 1/0.2 = 5 năm.

Dựa vào tuổi thọ này, Excel áp dụng hệ số khấu hao như sau:

• Từ 0 đến 3 năm: Hệ số 1.5
• Từ 3 đến 5 năm: Hệ số 2
• Từ 5 đến 6 năm: Hệ số 2.5
• Trên 6 năm: Hệ số 3

Nghĩa là một tài sản có tuổi thọ 5 năm sẽ khấu hao nhanh gấp đôi so với tỷ lệ bạn đặt ban đầu. Đây chính là lý do tại sao phương pháp này được gọi là “số dư giảm dần có tăng tốc” – nó làm tài sản mất giá nhanh hơn nhiều ở đầu chu kỳ.

Ví Dụ Thực Tế – Từ Con Số Đến Hiểu Biết

Giả sử công ty bạn mua một chiếc máy móc trị giá 100 triệu đồng vào ngày 30 tháng 6 năm 2023. Kỳ kế toán kết thúc vào 31/12 hàng năm. Giá trị thu hồi ước tính là 10 triệu, và tỷ lệ khấu hao là 20% (tuổi thọ 5 năm).

Công thức cho kỳ 0 sẽ là:

=AMORDEGRC(100000000, DATE(2023,6,30), DATE(2023,12,31), 10000000, 0, 0.2, 4)

Kết quả? Khoảng 20 triệu đồng cho nửa năm đầu tiên. Đúng vậy, chỉ 6 tháng mà đã khấu hao 20% giá trị – đó là sức mạnh của hệ số nhân 2 (vì tuổi thọ 5 năm).

Đối với kỳ 1 (năm đầy đủ tiếp theo), chỉ cần thay period từ 0 thành 1:

=AMORDEGRC(100000000, DATE(2023,6,30), DATE(2023,12,31), 10000000, 1, 0.2, 4)

Và cứ thế tiếp tục cho các kỳ tiếp theo. Bạn sẽ thấy mỗi năm số tiền khấu hao giảm dần, nhưng ở hai kỳ cuối có sự thay đổi đặc biệt.

Hai Kỳ Cuối – Khi Excel Bắt Đầu Chơi Khác

Ở đây là twist thú vị nhất của AMORDEGRC. Khi đến kỳ trước kỳ cuối cùng, tỷ lệ khấu hao đột nhiên nhảy lên 50%. Và ở kỳ cuối cùng? 100% – toàn bộ giá trị còn lại (trừ salvage value) được khấu hao hết.

Tại sao lại như vậy? Theo quy định kế toán Pháp cũ, đây là cách đảm bảo toàn bộ giá trị tài sản được khấu hao đúng và đủ, không để sót lại những khoản lẻ tẻ cuối chu kỳ.

Nhưng đây cũng chính là vấn đề khiến Microsoft quyết định “khai tử” hàm này.

Tại Sao Microsoft Đánh Dấu AMORDEGRC Là Deprecated

Năm 2024, Microsoft chính thức tuyên bố hàm AMORDEGRC không còn được khuyến nghị sử dụng. Lý do? Hệ thống kế toán Pháp đã thay đổi phương pháp tính khấu hao, và AMORDEGRC không còn phù hợp với chuẩn mới.

Hàm này vẫn tồn tại trong Excel chỉ để đảm bảo các file cũ không bị lỗi. Nếu bạn mở một file Excel từ năm 2015 có dùng AMORDEGRC, nó vẫn chạy bình thường. Nhưng Microsoft không khuyến khích bạn dùng nó cho bất kỳ dự án mới nào.

Đối với người dùng Việt Nam, việc này càng ít liên quan hơn nữa. Hệ thống kế toán của chúng ta không theo chuẩn Pháp, nên việc AMORDEGRC bị deprecated thực ra… chẳng ảnh hưởng gì đến đa số chúng ta.

Nên Dùng Gì Thay Thế AMORDEGRC

Nếu bạn vẫn cần tính khấu hao số dư giảm dần, Excel có những lựa chọn tốt hơn và được hỗ trợ đầy đủ:

Hàm DDB (Double Declining Balance) – Đây là lựa chọn phổ biến nhất cho khấu hao số dư giảm dần. Cú pháp đơn giản hơn và phù hợp với chuẩn kế toán quốc tế:

=DDB(cost, salvage, life, period, [factor])

Hàm VDB (Variable Declining Balance) – Linh hoạt hơn DDB, cho phép bạn chọn khi nào chuyển sang khấu hao tuyến tính:

=VDB(cost, salvage, life, start_period, end_period, [factor], [no_switch])

Hàm SLN (Straight Line) – Nếu bạn muốn khấu hao đều đặn mỗi kỳ:

=SLN(cost, salvage, life)

Tôi thường dùng DDB cho hầu hết các tài sản công nghệ (máy tính, thiết bị điện tử) vì chúng thực sự mất giá nhanh trong những năm đầu. Còn với tài sản như bàn ghế, tủ kệ, tôi dùng SLN cho đơn giản.

Những Lỗi Thường Gặp Khi Dùng AMORDEGRC

Nếu bạn vẫn quyết tâm dùng AMORDEGRC (có thể vì đang làm việc với file cũ), đây là những lỗi mà tôi từng mắc phải:

Lỗi #NUM! xuất hiện khi:

• Ngày mua (date_purchased) lớn hơn ngày kết thúc kỳ đầu (first_period) – không thể mua sau khi kỳ kết thúc được
• Giá trị salvage lớn hơn cost – không có chuyện giá trị thu hồi cao hơn giá mua
• Rate bằng 0 hoặc âm – không thể khấu hao với tỷ lệ như vậy
• Tuổi thọ tài sản rơi vào khoảng 0-1, 1-2, 2-3, hoặc 4-5 năm – đây là giới hạn của hàm

Lỗi #VALUE! thường do:

• Nhập ngày tháng dưới dạng text thay vì dùng hàm DATE
• Đối số không phải là số (ví dụ nhập chữ vào ô cost)

Mẹo nhỏ của tôi: luôn dùng hàm DATE cho mọi đối số ngày tháng. Viết DATE(2023,6,30) tốt hơn gấp trăm lần việc gõ “30/6/2023” vào ô rồi reference nó.

Khấu Hao Theo Tỷ Lệ – Chi Tiết Quan Trọng Dễ Bỏ Qua

Một điểm thú vị mà nhiều người không để ý: nếu bạn mua tài sản giữa kỳ kế toán, AMORDEGRC tự động tính khấu hao theo tỷ lệ cho kỳ đầu tiên.

Ví dụ bạn mua máy in ngày 1/7, kỳ kết thúc 31/12. Chỉ còn 6 tháng, nên khấu hao kỳ đầu chỉ bằng 50% khấu hao cả năm. Excel tự động tính toán điều này dựa trên đối số basis bạn chọn.

Đây là lý do tại sao period 0 luôn cho kết quả khác với các period khác. Nó không phải là lỗi, mà là tính năng được thiết kế đúng chuẩn kế toán Pháp.

Basis – Đối Số Tùy Chọn Mà Bạn Không Nên Bỏ Qua

Đối số basis kiểm soát cách Excel đếm ngày trong năm. Tưởng không quan trọng nhưng nó ảnh hưởng đáng kể đến kết quả:

• 0 (mặc định): Chuẩn Mỹ 30/360 – mỗi tháng 30 ngày, năm 360 ngày
• 1: Số ngày thực/số ngày thực trong năm – chính xác nhất
• 3: Số ngày thực/365
• 4: Chuẩn Châu Âu 30/360

Với các công ty Việt Nam, tôi khuyên dùng basis = 1 (số ngày thực) để đảm bảo độ chính xác cao nhất. Các chuẩn 30/360 chỉ phù hợp nếu bạn đang làm việc với đối tác quốc tế có yêu cầu cụ thể.

Tính Toán Giá Trị Còn Lại Của Tài Sản

Một use case thực tế: sau khi tính được khấu hao mỗi kỳ, bạn muốn biết giá trị còn lại của tài sản là bao nhiêu.

Công thức đơn giản:

Giá trị còn lại = Chi phí ban đầu - Tổng khấu hao đã tích lũy

Trong Excel, nếu bạn có cột khấu hao từ F7:F11, tạo thêm một cột “Giá trị còn lại” và dùng công thức:

=Chi_phí_ban_đầu - SUM($F$7:F7)

Copy xuống các ô bên dưới, Excel sẽ tự động cộng dồn khấu hao. Bạn sẽ thấy giá trị tài sản giảm dần theo từng kỳ, cho đến khi chỉ còn đúng bằng salvage value ở kỳ cuối.

AMORDEGRC vs AMORLINC – Hai Anh Em Sinh Đôi

Bên cạnh AMORDEGRC, Excel còn có hàm AMORLINC – cũng dành cho hệ thống kế toán Pháp nhưng tính khấu hao theo phương pháp tuyến tính (straight-line).

Hai hàm có cú pháp giống hệt nhau:

=AMORLINC(cost, date_purchased, first_period, salvage, period, rate, [basis])

Khác biệt duy nhất? AMORLINC không dùng hệ số khấu hao. Nó tính khấu hao đều đặn mỗi kỳ dựa trên tỷ lệ rate bạn nhập. Đơn giản và dễ dự đoán hơn AMORDEGRC nhiều.

Cả hai hàm đều bị Microsoft đánh dấu deprecated, nhưng AMORLINC ít gây tranh cãi hơn vì không có những quy tắc phức tạp về hệ số và tỷ lệ tăng đột biến ở cuối chu kỳ.

Khi Nào Vẫn Nên Dùng AMORDEGRC

Có ba trường hợp bạn vẫn nên (hoặc buộc phải) dùng AMORDEGRC:

Thứ nhất: Bạn đang làm việc với file Excel cũ từ trước 2024 có sẵn hàm này. Đừng đụng vào nó. Chỉ cần hiểu nó hoạt động thế nào để kiểm tra và cập nhật khi cần.

Thứ hai: Công ty bạn có quy định cụ thể phải dùng phương pháp khấu hao theo chuẩn Pháp cũ (hiếm nhưng có thể xảy ra với các tập đoàn đa quốc gia).

Thứ ba: Bạn đang audit hoặc đối chiếu báo cáo tài chính cũ. Trong trường hợp này, phải dùng đúng hàm mà người trước đã dùng để đảm bảo số liệu khớp.

Ngoài ba trường hợp trên, hãy chuyển sang DDB hoặc VDB. Cuộc sống đã đủ phức tạp rồi, đừng tự làm khó mình với một hàm mà chính Microsoft cũng không muốn hỗ trợ nữa.

Mẹo Xây Dựng Bảng Khấu Hao Tự Động

Nếu bạn thường xuyên phải tính khấu hao cho nhiều tài sản, đây là cách tôi setup một bảng tính tự động:

1. Tạo một bảng master với các cột: Tên tài sản, Chi phí, Ngày mua, Salvage, Rate, Basis
2. Tạo bảng phụ cho từng kỳ (0, 1, 2, 3…)
3. Dùng công thức AMORDEGRC (hoặc DDB) với absolute reference cho các thông tin tài sản, relative reference cho period
4. Copy công thức xuống các dòng, nó sẽ tự động tính cho tất cả tài sản

Ví dụ công thức master:

=AMORDEGRC($B2, $C2, $D2, $E2, F$1, $F2, $G2)

Trong đó:

• $B2 đến $G2: thông tin tài sản (cố định theo dòng)
• F$1: số kỳ (cố định theo cột)
• Copy công thức này qua phải và xuống dưới, bạn có ngay bảng khấu hao cho tất cả tài sản qua tất cả các kỳ.

Câu Hỏi Mà Tôi Tự Hỏi (Và Giờ Đã Có Đáp Án)

Có thể dùng AMORDEGRC cho báo cáo thuế ở Việt Nam không?

Không. Luật thuế Việt Nam không công nhận phương pháp khấu hao theo chuẩn Pháp này. Bạn phải dùng các phương pháp được Thông tư 45/2013/TT-BTC và các văn bản pháp lý khác quy định.

AMORDEGRC có chính xác không?

Với mục đích thiết kế ban đầu (kế toán Pháp trước 2024), có – rất chính xác. Nhưng với chuẩn hiện tại, không còn nữa. Đó là lý do Microsoft deprecated nó.

Nếu file Excel báo lỗi deprecated, có bắt buộc phải đổi không?

Không. Đó chỉ là warning, không phải error. File vẫn chạy bình thường. Nhưng nếu có thời gian, nên chuyển sang DDB hoặc VDB để tránh rắc rối trong tương lai.

Điều Tôi Ước Mình Biết Sớm Hơn

Sau hai năm làm việc với AMORDEGRC, tôi ước mình biết điều này từ đầu: đừng bao giờ tin tưởng hoàn toàn vào một công cụ mà không hiểu cách nó hoạt động.

Công thức Excel có thể trông đẹp mắt và cho ra số liệu chính xác đến từng đồng, nhưng nếu phương pháp tính toán không phù hợp với quy định của công ty hoặc pháp luật, tất cả chỉ là con số vô nghĩa.

AMORDEGRC là một ví dụ điển hình. Hàm hoạt động hoàn hảo, nhưng nó giải quyết một vấn đề mà hầu hết chúng ta không có. Và giờ đây, ngay cả những ai cần nó cũng phải tìm giải pháp khác vì chuẩn kế toán đã thay đổi.

Từ Biệt AMORDEGRC

Nếu bạn đang đọc bài này để học cách dùng AMORDEGRC cho dự án mới, tôi khuyên bạn nên dừng lại. Chuyển sang DDB, VDB, hoặc thậm chí là SLN nếu bạn muốn đơn giản. Chúng được hỗ trợ đầy đủ, tài liệu phong phú, và quan trọng nhất – phù hợp với chuẩn kế toán hiện đại.

Nhưng nếu bạn đang làm việc với file cũ hoặc cần hiểu AMORDEGRC vì lý do audit, hy vọng bài viết này đã giúp bạn nắm rõ cách nó hoạt động. Từ hệ số khấu hao thần thánh, đến quy tắc 50%-100% ở cuối chu kỳ, đến việc tính toán theo tỷ lệ khi mua giữa kỳ – tất cả đều có lý do và logic đằng sau.

AMORDEGRC sắp trở thành một phần của lịch sử Excel. Nhưng những nguyên tắc khấu hao mà nó đại diện – việc tài sản mất giá theo thời gian, việc cần phương pháp tính toán chính xác để phản ánh điều này – sẽ còn tồn tại mãi. Chỉ là chúng ta sẽ dùng những công cụ tốt hơn để thực hiện điều đó mà thôi.