Phân tích đầu tư trái phiếu kho bạc đòi hỏi tính toán lợi suất tương đương chính xác. Nhiều người làm tài chính vẫn dùng máy tính cầm tay hoặc công thức thủ công, tốn thời gian và dễ sai sót. Hàm TBILLEQ trong Excel giải quyết vấn đề này chỉ trong vài giây, chuyển đổi tỷ lệ chiết khấu thành lợi suất trái phiếu tương đương theo chuẩn thị trường.
Bước 1: Hiểu Rõ Cú Pháp Hàm TBILLEQ
Hàm TBILLEQ tính lợi suất trái phiếu tương đương cho trái phiếu kho bạc, sử dụng ba tham số bắt buộc.
Cú pháp chuẩn:
=TBILLEQ(settlement, maturity, discount)Giải thích từng tham số:
- settlement: Ngày thanh toán của trái phiếu kho bạc, là ngày sau ngày phát hành khi trái phiếu được giao cho người mua. Nhập dưới dạng hàm DATE hoặc tham chiếu ô chứa ngày.
- maturity: Ngày đáo hạn của trái phiếu kho bạc, không được vượt quá một năm sau ngày thanh toán. Excel sẽ trả về lỗi nếu khoảng thời gian vượt quá 365 ngày.
- discount: Tỷ lệ chiết khấu của trái phiếu kho bạc, nhập dưới dạng số thập phân. Ví dụ: 2.5% nhập là 0.025.
Công thức tính toán bên trong:
TBILLEQ = (365 × rate) / (360 - (rate × DSM))Trong đó DSM là số ngày từ ngày thanh toán đến ngày đáo hạn, tính theo cơ sở 360 ngày một năm. Công thức này chuyển đổi tỷ lệ chiết khấu theo năm 360 ngày sang lợi suất tương đương theo năm 365 ngày, giúp so sánh trực tiếp với các loại trái phiếu khác.
Bước 2: Nhập Dữ Liệu Và Tính Toán Chính Xác
Cách tốt nhất để sử dụng TBILLEQ là tổ chức dữ liệu trong bảng tính có cấu trúc rõ ràng, giúp tránh lỗi nhập liệu.
Thiết lập bảng tính:
Tạo bảng với các cột sau trong Excel:
- Cột A: Ngày thanh toán
- Cột B: Ngày đáo hạn
- Cột C: Tỷ lệ chiết khấu
- Cột D: Lợi suất tương đương (kết quả)
Ví dụ thực tế:
Giả sử bạn phân tích trái phiếu kho bạc với các thông tin:
- Ngày thanh toán: 15/01/2025
- Ngày đáo hạn: 15/07/2025 (182 ngày sau)
- Tỷ lệ chiết khấu: 2.35%
Nhập công thức trong ô D2:
=TBILLEQ(A2, B2, C2)Hoặc nhập trực tiếp với hàm DATE:
=TBILLEQ(DATE(2025,1,15), DATE(2025,7,15), 0.0235)Kết quả trả về: 0.0241 hoặc 2.41%
Định dạng kết quả:
Ô chứa kết quả thường hiển thị dạng số thập phân. Để chuyển sang phần trăm:
- Chọn ô chứa công thức TBILLEQ
- Vào Home > Number > Percent Style
- Hoặc nhấn Ctrl + Shift + %
Kết quả sẽ hiển thị 2.41% thay vì 0.0241, dễ đọc và phù hợp với báo cáo tài chính.
Kiểm tra nhanh:
Tỷ lệ chiết khấu luôn thấp hơn lợi suất tương đương. Nếu kết quả ngược lại, kiểm tra lại dữ liệu nhập. Với ví dụ trên, chiết khấu 2.35% cho lợi suất tương đương 2.41%, chênh lệch khoảng 0.06% là hợp lý cho kỳ hạn 182 ngày.
Bước 3: Khắc Phục Lỗi Thường Gặp
Hàm TBILLEQ trả về lỗi trong một số trường hợp cụ thể, nhưng dễ dàng khắc phục nếu biết nguyên nhân.
Lỗi #NUM! – Dữ liệu số không hợp lệ:
Nguyên nhân phổ biến nhất:
- Tỷ lệ chiết khấu nhỏ hơn hoặc bằng 0
- Ngày thanh toán lớn hơn hoặc bằng ngày đáo hạn
- Khoảng thời gian vượt quá 365 ngày
Cách khắc phục:
Kiểm tra tỷ lệ chiết khấu phải dương và nhỏ hơn 1. Nếu nhập 2.5 thay vì 0.025, hàm sẽ báo lỗi vì Excel hiểu là 250%.
Xác minh thứ tự ngày tháng đúng. Trường hợp phổ biến: Excel hiểu sai định dạng ngày theo vùng. Dùng hàm DATE thay vì nhập chuỗi văn bản để đảm bảo chính xác:
=TBILLEQ(DATE(2025,1,15), DATE(2025,7,15), 0.0235)Tính khoảng thời gian trước khi dùng TBILLEQ. Nếu kỳ hạn vượt 365 ngày, cân nhắc dùng hàm YIELD thay vì TBILLEQ.
Lỗi #VALUE! – Định dạng dữ liệu sai:
Xảy ra khi:
- Ngày tháng nhập dưới dạng văn bản
- Tham chiếu ô chứa giá trị null hoặc text
- Định dạng ô không phù hợp
Giải pháp:
Chuyển đổi chuỗi ngày thành số với hàm DATEVALUE:
=TBILLEQ(DATEVALUE(A2), DATEVALUE(B2), C2)Hoặc nhập trực tiếp bằng hàm DATE như đã nêu ở trên. Không nhập ngày dưới dạng “15/01/2025” trong công thức vì Excel có thể hiểu sai theo vùng miền.
Xử lý ô trống:
Nếu bảng tính có nhiều dòng dữ liệu và một số ô để trống, bọc hàm TBILLEQ trong IFERROR để tránh hiển thị lỗi:
=IFERROR(TBILLEQ(A2,B2,C2), "")Công thức này trả về chuỗi rỗng thay vì lỗi khi gặp ô không có dữ liệu đầy đủ.
So Sánh TBILLEQ Với TBILLYIELD
Cả hai hàm đều phục vụ phân tích trái phiếu kho bạc nhưng có sự khác biệt quan trọng về tham số đầu vào và kết quả.
TBILLYIELD tính lợi suất từ giá:
Cú pháp: =TBILLYIELD(settlement, maturity, price)
Hàm này tính lợi suất dựa trên giá mua thực tế của trái phiếu kho bạc trên thị trường. Ví dụ: mua trái phiếu mệnh giá 100 đồng với giá 98.5 đồng.
TBILLEQ tính lợi suất từ tỷ lệ chiết khấu:
Cú pháp: =TBILLEQ(settlement, maturity, discount)
Hàm này sử dụng tỷ lệ chiết khấu niêm yết thay vì giá giao dịch. Tỷ lệ chiết khấu thường được công bố trên thông tin đấu thầu trái phiếu kho bạc.
Khi nào dùng hàm nào:
Dùng TBILLEQ khi có tỷ lệ chiết khấu từ thông báo phát hành hoặc đấu thầu. Kết quả là lợi suất tương đương để so sánh với các loại trái phiếu khác.
Dùng TBILLYIELD khi biết giá giao dịch thực tế trên thị trường thứ cấp. Kết quả là lợi suất trên giá mua, phù hợp khi mua bán trên sàn.
Chuyển đổi giữa hai hàm:
Có thể tính giá từ chiết khấu bằng TBILLPRICE, sau đó dùng giá đó cho TBILLYIELD:
Giá = TBILLPRICE(settlement, maturity, discount)
Lợi suất = TBILLYIELD(settlement, maturity, giá)Kết quả từ TBILLYIELD sẽ khác với TBILLEQ vì phương pháp tính khác nhau, nhưng cả hai đều hợp lệ tùy mục đích sử dụng.
Áp Dụng Vào Phân Tích Đầu Tư
Hàm TBILLEQ giúp so sánh nhanh nhiều kỳ hạn trái phiếu kho bạc trong một bảng tính.
Tạo bảng so sánh:
Thiết lập bảng với các kỳ hạn khác nhau (30, 90, 180, 365 ngày) cùng tỷ lệ chiết khấu thị trường. Công thức TBILLEQ trong mỗi dòng tự động tính lợi suất tương đương, giúp xác định kỳ hạn tối ưu.
Tính toán nhanh ROI:
Kết hợp TBILLEQ với các hàm tài chính khác để dự báo lợi nhuận. Biết lợi suất tương đương, tính được giá trị đáo hạn từ khoản đầu tư ban đầu:
Giá trị cuối = Vốn đầu tư × (1 + lợi suất × số ngày / 365)Cập nhật tự động:
Khi tỷ lệ chiết khấu thay đổi theo biến động thị trường, chỉ cần cập nhật ô chứa discount rate, tất cả công thức TBILLEQ liên quan tự động tính lại. Điều này tiết kiệm thời gian so với nhập lại từng công thức hoặc dùng máy tính cầm tay.
Kết Quả Và Lưu Ý Quan Trọng
Hàm TBILLEQ hoạt động trên Excel 2007 trở lên, bao gồm Microsoft 365 và Excel Online. Các phiên bản cũ hơn không hỗ trợ hàm này, cần nâng cấp hoặc dùng công thức thủ công.
Luôn nhập ngày tháng bằng hàm DATE thay vì chuỗi văn bản để tránh lỗi định dạng theo vùng miền. Tỷ lệ chiết khấu phải dưới dạng số thập phân, không phải phần trăm.
Hàm tính theo cơ sở 360 ngày một năm cho DSM nhưng chuyển sang 365 ngày cho kết quả cuối, đây là tiêu chuẩn của thị trường trái phiếu quốc tế. Kết quả phù hợp cho so sánh với các công cụ nợ khác mà không cần điều chỉnh thêm.
